Αναδρομές: Τα 24 Χωριά (4)

Τα 24 Χωριά (τελευταίο)
Στη μνήμη του Κίτσου Μακρή

ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Το ντοκιμαντέρ «Τα 24 Χωριά» προβλήθηκε από την εκπομπή
«Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα» της ΕΡΤ 1 το 1985,
καθώς και τις δυο επόμενες χρονιές σε επανάληψη.

Έρευνα και κείμενο-σενάριο: Βασίλης Πολύζος

Σκηνοθεσία: Κώστας Φωτόπουλος
Δ/νση φωτογραφίας: Βαγγέλης Καραμανίδης
Μοντάζ: Κατερίνα Μαυροκεφαλίδου

Η ανάρτηση αφιερώνεται στη μνήμη
του λαογράφου Κίτσου Μακρή
που η αμέριστη συνδρομή του
και οι πολύωρες συνεντεύξεις
που μου παραχώρησε στο 1985
στο σπίτι του στο Βόλο
στάθηκαν πολύτιμες
για τη δημιουργία της ταινίας.
………………………………………………………………….

Τα 24 Χωριά (τελευταίο)
του Βασίλη Πολύζου
(αποσπάσματα από το κείμενο:
συνέχεια από την προηγούμενη ανάρτηση)

Από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και δώθε, μπολιάζονται
στο πηλιορείτικο σπίτι στοιχεία νεοκλασικά, με διάθεση
πιο κοσμική, με χαρακτήρα εξωστρεφή.
Εξωτερική σκάλα, ημικυκλική, καταλήγει στη βεράντα
της εισόδου, με δύο κίονες που συνδέονται με τόξα.
Τα ανοίγματα πληθαίνουν στο κάτω πάτωμα. Ένα μικρό
μπαλκόνι βγαίνει στον επάνω όροφο.
Την ίδια περίπου εποχή χτίζονται τα πρώτα σπίτια
του καινούριου Βόλου, πιο καθαρόαιμα στο νεοκλασικό
ρυθμό τους. Μιλάει γι’ αυτά με θαυμασμό στα 1886
ο Αριστοτέλης Κουρτίδης:
«Αι οικίαι αι περιταινιούσαι την παραλίαν ιδίως, εισί
λιθόκτιστοι και κομψαί, υψηρεφή δε και καλλιμάρμαρά
τινα μέγαρα, δεν θα δυσηρμόστουν το παράπαν επί
της οδού Σταδίου»!
Το Πήλιο είναι έτοιμο να μπει στον εικοστό αιώνα.

Άνω Βόλος
Κατηχώρι
Πορταριά
Μηλιές
Νεχώρι
Τσαγκαράδα
Ζαγορά
Μακρινίτσα
Δράκια
Αϊ-Λαυρέντης
Καραμπάσι
Πινακάτες
Βυζίτσα
Αργαλαστή
Μετόχι
Μπιρ
Μπιστινίκα
Συκή
Λαύκος
Προμμύρι
Ανήλιο
Κισσός
Μούρεσι
Μακρυρράχη

.

Τα 24 χωριά
Είναι περισσότερα από σαράντα
Αυξήθηκαν και πλήθυναν με τον καιρό
Από τη μια ως την άλλη άκρη του βουνού
Δεν φεύγουν από δω οι άνθρωποι
Μα έρχονται καινούριοι
Χτίζουν καινούρια σπίτια
Με τις παραδομένες προδιαγραφές
Μερεμετίζουν τα παλιά
Σέρνουν τις στέγες
Να μοιάζουν με το λέπι του ψαριού
Ανοίγουν καφετέριες και πιτσαρίες
Συλλέγουν τα ήθη και τα έθιμα του τόπου
Καταγράφουν τα παλιά επαγγέλματα που χάνονται
Αναζητούν χωριάτικα λουκάνικα, ελιόψωμο και τοστ ανάμικτα.
.

Μα οι πηλιορείτες μόνο
Ξέρουν τα μονοπάτια μέσα στους ελαιώνες
Και τις ονομασίες των χειμάρρων
Ξέρουν το Πήλιο όρος
Το πολυθρύλητο εις τους ποιητές
Βουνό των αηδονιών και του τρεχούμενου νερού
Βουνό του πλάτανου και της μηλιάς
Βουνό της αχλαδιάς και της ροδακινιάς
Βουνό-μποστάνι και βουνό-ελαιώνας
Βουνό του μόχθου σμιλεμένο από το χέρι τους.
Δεν φεύγουν από δω οι άνθρωποι.

Βασίλης Πολύζος 1985

Φωτογραφίες από το προσωπικό μου αρχείο
(από πάνω προς τα κάτω):
Καλά Νερά
Λεχώνια
Αιμιλίου κάθοδος στο καλντερίμι
Βόλος: Διάλογος παιδιών με τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη