Ελευθερία Κυρίτση, Χειρόγραφη Πόλη / τρία ποιήματα

Ελευθερία Κυρίτση

ΦΟΥΓΚΑ


Κι ύστερα ξεκρέμασα την ακτή
Απ’ τα μπράτσα σου
Το περιβραχιόνιο της αμμουδιάς
Ζήσαμε τις κερασιές
Το φιλί του Μάη
Τη συναρμολόγηση της φωτιάς
Το αναλόγιο της αγάπης
Εξηγήσαμε όλα τα θαύματα
Περπατήσαμε τους δρόμους της πόλης
Παίξαμε σαν φυσαρμόνικες παιδιών
Θλιβερά χαρούμενες
Κρατήσαμε τη λάμπα ανοιχτή
Καρωτίδα φωτός
Είδαμε το φθινόπωρο να ρίχνει φύλλα
Την ώρα να βγάζει παγετώνες από το στήθος
Το χάος να κυβερνιέται από το χάος
Συνεταιριστήκαμε αγωνία
Ανεβήκαμε στους εξώστες
Δειπνήσαμε ως αργά


ΩΜΕΓΑ


Πέθανα όταν δεν ήξερα πώς
αλλιώς να σιωπήσω
(να καρατομήσω το χρόνο)

Το κορμί χωρίς σάρκα με κατέκλυσε
πηγάδι ο πηγαιμός
προς τη μετριοφροσύνη της φύσης.
Τα δευτερόλεπτα
λεπτοί ξυλοκόποι της μέρας
πάσχιζαν να τετραγωνίσουν το μαύρο.

Μπήκα από μια ολονύκτια φυγή
στη δοκιμασία της αμυχής.
Παγωμένα κεριά οι σκέψεις
πετάρισαν στον αρχαίο ελαιώνα.
Δεν ανακάλυψα κάτι πιο παλιό απ’ το θάνατο
(και τον κρότο του σκοταδιού)

Έφυγα με τα χέρια κλειστά
προς τον ελαιώνα που δε θα θυμάμαι πια
(Αλλά κοιτάζω κατά πού τραβάει ο ορίζοντας και
παραμερίζω λίγο ακόμη
για να ξανάρθει κάτι)

ΠΟΙΗΤΗΣ ΛΟΥΟΜΕΝΟΣ

Ποίηση
η εκκρεμότητα
ανάμεσα στη θάλασσα
και τη θάλασσα

Έβρεχε ακόμη στα χέρια του ποιητή
Με τόσους ποταμούς ανάμεσα
Πώς ν’ ανοίξει το παράθυρο
Να σπείρει ψάρια στα νερά
Πώς να σύρει πίσω τις κουρτίνες των χρόνων
Ήθελε να τραβήξει μαλακά το μάνταλο
Να ξεχειλώσει τη συνήθεια ως το μέγεθος της πόρτας
Να φιλοξενήσει λίγο έξω κόσμο
Ό,τι χωρέσουν τα έπιπλα
Απ’ τα κομμάτια του δρόμου
Απ’ τις στροφές του γυρισμού
Να βάλει τους περαστικούς να πιούν τσάι
Να κατοικήσουν την ίδια μεριά της λέξης
Να μυρίσουν τα κυκλάμινα στην ελάχιστη γλάστρα τους
Να τους δείξει σειρές μάτια στις φωτογραφίες

Υάκινθος η φωνή του



τρία ποιήματα
από την ποιητική συλλογή
ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΗ ΠΟΛΗ
της Ελευθερίας Κυρίτση
εκδ. ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ
2013

εικόνα
φυσαρμόνικες παιδιών
εικαστικό του Βασίλη Πολύζου
2014
(ο τίτλος οφείλεται στο ποίημα ΦΟΥΓΚΑ)

άνω ποταμών!

άνω ποταμών

θέλω να φύγω
πετώντας πάνω
από τον αμαζόνιο
τον ορινόκο
το μισισιπή
το δούναβη
και γενικώς
πάνω από κάθε ποταμό
άξιο της κοίτης του
και να βρεθώ στην πέρα όχθη
με τα απάτητα λιβάδια
και τα ευγενικά
ωκύποδα ελάφια
της ψηφιακής ανυπαρξίας



άνω ποταμών
από την αδημοσίευτη συλλογή
ποιημάτια
©Βασίλης Πολύζος
2006

ανω ποταμών
σκίτσο
του Βασίλη Πολύζου
2014

Alfama

Alfama
by Vasilis Polyzos

at the crack of dawn
the bells still held
the angel
hidden under their tongues
the empty flowerpots
sweet basil in their memories
alleys of the codfish
paved with amber and ivory
and these exquisite silks
of the spider
just touching fleetingly
your eyelids
before the beggars of the castle
start on their rounds
their hats brimming
with blessings and curses
and the Tejo spellbound
in the magic of fados
ere the sun wakes him
by emptying a pitcher
of vinho verde
upon his face
at this hour
(you mused)
will be leaving
her ephemeral lover’s bed
Maria Consuelo Assunsion
demi - mermaid
demi –haze
her heavy plaits
(gold red brush-strokes
by Titian)
flowing down to her knees
the marks of south wind
on her nape
in days gone by you wrote
on her open carnation flowers
the song of songs
with your lips

Alfama
by Vasilis Polyzos
From the Collection Ηλιακό Ποδήλατο
(The Solar Bicycle)
published by METAIXMIO, 2003, Athens
translated into English by the Author, 2004

Maria Consuelo Assunsion,
an image by Vasilis Polyzos 2008 

Καλοκαίρι με τον Πτωχοπρόδρομο (2): το αγιοζούμιν (όπως τώρα, κοινωνικά συσσίτια)!

το αγιοζούμιν
πτωχοπροδρομικόν ποίημα

Στάσσει γαρ τρις ο μάγειρος το έλαιον απέσω

και βάλλει και θρυπιόξυλα τινα δια μυρωδίαν

και το ζουμίν εκχέει το επάνω των ψυχίων

και δίδουν μας και τρώγομεν και λέγουν το αγιοζούμιν.

Κάλει λοιπόν, Ηγούμενε, τούτο Θερμαλατέαν  

και μην καλής αγιόζουμον δια την ομωνυμίαν.

Τούτο δαμάζει πάντοτε τους ταπεινούς Αβάδας.

Τι μαγειρεύουν σήμερον; και λέγουν αγιοζούμιν.

Σηκώνω το πινάκιν μου και βλέπω το σκουτέλιν,

και γέμει ως άνω θρύμματα και λέγοντα αγιοζούμιν.

Κουντώ τον συψωμίτην μου, σύρνω τον εκ το ιμάτιν,

και λεγω τι εν’ το τρώγομεν και λέγει αγιοζούμιν.

Και πίστευσον, ού ψεύδομαι, μεγάλως αληθεύω.

Των γαρ κρομμύων πάντοτε συντόμως η δριμύτης,

και ο ιος του λέβητος επάνω πρασινίζει.

Και πίστευσον, εμάνηντο, και ού θέλω να το φάγω.

Πεινών δε πάλιν τρώγω το, και ειπέ με, τι να φάγω.

Πάντως πεινών αγανακτώ, κινούμαι εις το αγιοζούμιν

και λέγω νάβρα θρύμματα καλά και να χορτάσω.

Εκείνοι τρώγουν βαθρακούς* ημείς δε τ’ αγιοζούμιν.

*το ψάρι πεσκανδρίτσα ή βατραχόψαρο


το αγιοζούμιν
ένα ποίημα του Βυζαντινού λόγιου και ποιητή
Θεοδώρου Προδρόμου ή Πτωχοπροδρόμου (περί το 1098-1166)

DEVELOPMENT
μια ζωγραφιά του Βασίλη Πολύζου
2009 

Καλοκαίρι με τον Πτωχοπρόδρομο (1): ανάθεμαν τα γράμματα!

Πτωχοπροδρομικόν ποίημα
δια τους αγχίνους και φιλομαθείς Έλληνας*
κοσμούμενον και δια επιτηδείου ζωγραφίας
παρά Βασιλείου Πολύζου

Ἀπὸ μικρόθεν μ' ἔλεγεν ὁ γέρων ὁ πατήρ μου
«Παιδίν μου, μάθε γράμματα, καὶ ὡσὰν ἐσέναν ἔχει.
Βλέπεις τὸν δεῖνα, τέκνον μου, πεζὸς περιεπάτει,
καὶ τώρα διπλοεντέληυος καὶ παχυμουλαράτος.
Αὐτός, ὅταν ἐμάνθανε, ὑπόδησιν οὐκ εἶχεν,
καὶ τώρα βλέπεις τον φορεῖ τὰ μακρυμύτικά του.
Αὐτός, ὅταν ἐμάνθανε, ποτέ του οὐκ ἐκτενίσβη,
καὶ τώρα καλοκτένιστος καὶ καμαροτριχάρης.
Αὐτός, ὅταν ἐμάνθανε, λουτρόθυραν οὐκ εἶδε,
καὶ τώρα λουτρακίζεται τρίτον τὴν ἑβδομάδα.
Αὐτός, ὁ κόλπος του ἔγεμε φθεῖρας άμυγδαλάτας,
καὶ τώρα τὰ ὑπέρπυρα γέμει τὰ μανοηλάτα.
Καὶ πείσθητι γεροντικοῖς καὶ πατρικοῖς μου λόγοις,
καὶ μάθε τὰ γραμματικά, καὶ ὡσὰν ἐσέναν ἔχει.»

Καὶ ἔμαθον τὰ γράμματα μετὰ πολλοῦ τοῦ κόπου.
Ἀφ᾽ οὗ δὲ τάχα γέγονα γραμματικὸς τεχνίτης,
ἐπιθυμῶ καὶ τὸ ψωμὶν καὶ τοῦ ψωμιοῦ τὴν μάνναν·
ὑβρίζω τὰ γραμματικά, λέγω μετὰ δακρύων·
«Ἀνάθεμαν τὰ γράμματα, Χριστέ, καὶ ὁποὺ τὰ θέλει,
ἀνάθεμαν καὶ τὸν καιρὸν καὶ ἐκείνην τὴν ἡμέραν,
καθ᾽ ἥν μὲ παρεδώκασιν εἰς τὸ διδασκαλεῖον,
πρὸς τὸ νὰ μάθω γράμματα, τάχα νὰ ζῶ ἀπ᾽ ἐκεῖνα!»
Ἐδάρε τότε ἄν μ᾽ ἔποικαν τεχνίτην χρυσοράπτην,
ἀπ᾽ αὐτοὺς ὁποὺ κάμνουσι τὰ κλαπωτὰ καὶ ζῶσι,
καὶ ἔμαθα τέχνην κλαπωτὴν τὴν περιφρονημένην,
οὐ μὴ ἤνοιγα τὸ ἀρμάριν μου καὶ ηὕρισκα ὅτι γέμει
ψωμίν, κρασίν πληθυντικὸν καὶ θυννομαγειρίαν,
καὶ παλαμιδοκόμματα καὶ τσίρους καὶ σκουμπρία·
παρ᾽ οὗ ὅτι τώρα ἀνοίγω το, βλέπω τοὺς πάτους ὅλους,
καὶ βλέπω χαρτοσάκουλα γεμάτα μὲ χαρτία.
Ἀνοίγω τὴν ἀρκλίτσαν μου, νὰ εὕρω ψωμὶν κομμάτιν,
καὶ εὑρίσκω χαρτοσάκουλον ἄλλο μικροτερίτσιν.
Ἁπλώνω εἰς τὸ περσίκιν μου, γυρεύω τὸ πουγγίν μου,
διὰ στάμενον τὸ ψηλαφῶ, καὶ αὐτὸ γέμει χαρτία.

Ἀφ᾽ οὗ δὲ τὰς γωνίας μου τὰς ὅλας ψηλαφήσω,
ἵσταμαι τότε κατηφὴς καὶ ἀπομεριμνημένος,
λιποθυμῶ καὶ ὀλιγωρῶ ἐκ τῆς πολλῆς μου πείνας·
καὶ ἀπὸ τὴν πείναν τὴν πολλὴν καὶ τὴν στενοχωρίαν
γραμμάτων καὶ γραμματικῶν τὰ κλαπωτὰ προκρίνω.


Από μικρόθεν μ' 'ελεγεν
ένα ποίημα του Βυζαντινού λόγιου και ποιητή
Θεοδώρου Προδρόμου ή Πτωχοπροδρόμου (περί το 1098-1166)

 εικόνα: Παιδίν μου, μάθε γράμματα...
μια ζωγραφιά του Βασίλη Πολύζου 2004

*η φράση "δια τους αγχίνους και φιλομαθείς Έλληνας”
ανήκει στον Ρήγα (Φυσικής Απάνθισμα, Βιέννη 1790)

Αιμιλίου Dicta: μίλα μου για Πεσσόα!

Αιμιλίου Dicta
μίλα μου για Πεσσόα!



δρυός Πεσσόα 

πας «ποιητής»

 ξυλεύεται

©Βασίλης Πολύζος
2014



εικόνα
self-snapshot
Βασίλης Πολύζος
2014

The Bilingual Poems: floating butterflies

floating butterflies
with a gentle puff of breath

hőr! das Glockenspiel!

others have died after all
we are still alive
and what is more
our old photos have forgotten us
so we are free to write
little ballads
on the retina of the flowers

of course there’s nothing wrong
if you are unable to tell
one Chinese from another
despite your constant travels
through yellow woods
through muddy rice-bowls
or now and then along
the wolf-tracks of Albania in buskins

quid?
quid?
quid?
now that are past and gone
all venerable trades
e.g. the troubadours
the rhapsodists
the mounted poets?

will the visigoths be summoned
for the parade
along the Data Avenue
under the arches of triumph?

anyway
even for the deceased it has been said
that their hair keeps growing
all their lifetime in grave
with the exception of the judge
who was buried wearing his wig
honoris causa



Vasilis Polyzos, The Bilingual Poems
floating butterflies with a gentle puff of breath
From the Collection Ηλιακό Ποδήλατο (The Solar Bicycle)
του Βασίλη Πολύζου
published in Greek by METAIXMIO, 2003, Athens
translated into English by the Author, 2004

λιωμένο ποδήλατο
μια ζωγραφιά του Βασίλη Πολύζου
2012

Μέρη Λιόντη, Θέρος το Χειμαζόμενον / τέσσερα ποιήματα

Μέρη Λιόντη


                    ΚΑΙ ΦΕΤΟΣ


πυρωμένο χώμα
άνεμος καυτός
νερό λειψό και
εκκρίσεις

σαλπάρουν οι μέρες
πανιά σκισμένα
με θρήνο στη ζωή
γερνούν οι επίγονοι


τι παραλλάσσει;

και πάλι
στον ορίζοντα του πουθενά
με μια ληγμένη αγάπη
ο οδοιπόρος

κουβαλά και φέτος
ένα έκθετο καλοκαίρι

(αποσπασματικά και ασθμαίνοντας
στα σκαλιά)



                   

                    ΓΕΝΕΘΛΙΑ


φυσάει ο Ιούλιος χνώτο καυτό
πάνω στα χρόνια μου που στέκονται
καταμεσής του θέρους

τα χνάρια ακόμα ψάχνει
απ’ όσα (ανα)ζητήθηκαν

τότε που όλα ήταν εύκολα
και τα όνειρα τρεχάλα
μες στα πόδια μοτ

σκέψου να δεις ακόμα
τι μας μέλλεται!

(φορτίο που δε μοιράζονται οι μέρες)



                   

                    ΑΔΥΝΑΜΙΑ


τελικά λέω πως το να με τρώω με μέτρο
εντελώς ημίμετρο είναι
. . . . . . . . . . . . . . . . .
βέβαια έτσι μεσοβέζικα
πορεύτικα ίσαμε τώρα
αφήνοντας ως και τα ένδοξα
πλάνα στους εραστές τους

-εγώ μακριά-

τώρα λοιπόν τι θες
την ώρα που έτσι κι αλλιώς
μικραίνει η μέρα
-να η καλή ερώτηση-

αποχαιρετά το καλοκαίρι κιόλας
πεθαμένο απ’ την εξάντληση
πολλές οι προσδοκίες οι φετινές
δεν άντεξε το δρόμο

(καλοχαιρέτα τη λύπη την ευγενική
μπας και σε σπλαχνιστεί
μπας και σε συντροφέψει την ώρα που θα λείπω)


                   

                    ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ


καμιά φορά θέλω να κοιτάξω εντός

βλέπω ένα παράθυρο που χάσκει

και πισωπατώ




(βασιλεύει η ψυχή μου σε έρημο χώρα
αγκάθια είναι το σκήπτρο μου)



τέσσερα ποιήματα
από την ποιητική συλλογή
ΘΕΡΟΣ το ΧΕΙΜΑΖΟΜΕΝΟΝ
της Μέρης Λιόντη
εκδ. ΣΑΙΞΠΗΡΙΚόΝ
2014

εικόνα
φυσάει ο Ιούλιος
εικαστικό του Βασίλη Πολύζου
2014
(ο τίτλος οφείλεται στο ποίημα ΓΕΝΕΘΛΙΑ)


Σημείωση
Η ποίηση της Μέρης Λιόντη είναι "η ποίηση
του απολύτως απαραίτητου λόγου".
Καθαρίζει (αποκαθαίρει) η ίδια το λεκτικό και το
εννοιολογικό (θα έλεγα και το συναισθηματικό της)
 τοπίο, πριν το επιχειρήσει ο αναγνώστης ή ο κριτικός.
Από το πρώτο μέχρι και το τελευταίο ποίημα
αυτού του χειμαζόμενου θέρους, ο λόγος
είναι ειλικρινής, ανεπιτήδευτος, λιγόσαρκος,
αλλά σε καμιά περίπτωση αναιμικός.
Καλοτάξιδο το βιβλίο σου, ερωδιούλα!
Βασίλης Πολύζος, 18 του Ιούλη 2014

ο πλανόδιος φωτογράφος και η κρυψίνους Κόρη

ο πλανόδιος φωτογράφος

κάποιος με ψαθάκι μεσοπολέμου
ιερουργεί στο πεζοδρόμιο
επικαλέω τοι την θεόν Μύλιττα
αυτός δεν ήταν ο πατέρας μου
ίσως ήταν ο πλανόδιος φωτογράφος
της εθνικής γιορτής
που έκρυβε στην τσέπη του την τράπουλα
με τις 52 πορνικές ασκήσεις
και τις 4 έξτρα στάσεις αιδοιολειχίας


Βασίλης Πολύζος
ο πλανόδιος φωτογράφος
απόσπασμα από το ποίημα
αποτυχία
μια δεύτερη ανάγνωση του ποιητή Κ*
και άλλα αμφίδρομα
Απόπειρα 2008

η κρυψίνους Κόρη
εικαστικό του Βασίλη Πολύζου
2014

Nadine Gordimer (20 November 1923 – 13 July 2014) for Ever

βινιέτες (4)

μινωική γυναίκα

μινωική γυναίκα

συλλεκτική

μαύρα γυαλιά

μαύρη δαντέλα

στις ανωφέρειες του έρωτα

προσφέρεται

συσκευασμένη

σ’ εαρινόν άνεμο

Βασίλης Πολύζος

Κρεολή Σελήνη
Απόπειρα 2010

vignette 4
εικαστικό του Βασίλη Πολύζου
2014 

βινιέτες (3)

haiku

the child carves a heart
on the morning’s tender skin
cherries kiss the snow


haiku
from “12 watercolors”
©Βασίλης Πολύζος 1996

vignette 3
Ludwig Kozma / Βασίλης Πολύζος
1921 / 2014

βινιέτες (2)

ζωφόρος

ψηφιδωτά κορίτσια στο ξωκλήσι

κρατούν στα χέρια τους

μικρούς αρυβάλλους

παίζοντας

πού ’ν’  το πού ’ν’ το το δαχτυλίδι



Βασίλης Πολύζος
Κρεολή Σελήνη
Απόπειρα 2010

vignette 2
εικαστικό του Βασίλη Πολύζου
2014

βινιέτες (1)

Άννα

Στην Αθήνα τής χάρισα μια γλαύκα

στην Πράγα ein Schloss von Franz Kafka


Βασίλης Πολύζος
Dizziland
Εριφύλη 2001

vignette 1
εικαστικό του Βασίλη Πολύζου
2014

TAROT 11 / το κόκκινο του σφυγμού της (αφιέρωση)

ξύπνησε με τον πρωινό τσιγαρόβηχα
των περιστεριών
ψελλίζοντας θολά φωνήματα
του περασμένου έρωτα

σκέφτηκε
σήμερα να βγάλω βόλτα τον ήλιο
χωρίς περιλαίμιο
ξεκούμπωτο στήθος
ανοιχτά ρουθούνια
να μπαίνει ελεύθερα το κόκκινο
του σφυγμού της

ήξερε βέβαια
πως όλοι οι δρόμοι ήταν κλειστοί
όρθρου βαθέος
το κορμί της δινόταν
μόνο σε μικρές πυκνές γλώσσες
ή σε κύβους από σκοτάδι
όπως την πρώτη φορά
και ξανά
στον τοίχο της αποθήκης

αργότερα πέρασαν τα παιδιά
τραβώντας για το σχολείο
και πιο πίσω
η γυμνή γουλβερίνα
κρατώντας μικρό καλάθι
με κεράσια


η γουλβερίνα
 «νέα ποιήματα»
©Βασίλης Πολύζος 13.8.2011

Hans Magnus Entzensberger, Die Dreiunddreissigjährige / Προφίλ μιας τριαντατριάχρονης

Προφίλ μιας τριαντατριάχρονης

Του Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ

Απόδοση από τα Γερμανικά: Βασίλης Πολύζος

Της βγήκαν όλα αλλιώς απ’ ό,τι τα λογάριαζε.

Πάντοτε αυτά τα σαραβαλιασμένα τα Φολκσβάγκεν.

Κάποτε λίγο έλειψε να παντρευτεί έναν φούρναρη.

Στην αρχή μελετούσε  Έσσε, ύστερα Χάντκε.

Τώρα θέλει να λύνει στο κρεβάτι συλλαβόγριφους.

Δεν άφησε ποτέ τους άντρες να τη ρίξουν.
Για χρόνια ήταν τροτσκίστρια, αλλά με το δικό της τρόπο.
Ποτέ δεν έβαλε το χέρι σε κουπόνια φαγητού.
Όταν σκέφτεται την Καμπότζη, νιώθει μαύρα χάλια.

Ο τελευταίος φιλαράκος, ο Προφέσορας, την έβαζε όλο να τον δέρνει.

Πρασινωπά μπατίκ- φουστάνια, μα πολύ φαρδιά για κείνη.
Μελίγκρα στα φυτά εσωτερικού χώρου.

Αυτό που αλήθεια ήθελε ήταν να ζωγραφίζει ή να ταξιδεύει.

Διατριβή της, Η Πάλη των Τάξεων στην Ουλμ, από το 1500

μέχρι το 1512, και η Επίδρασή της στα Τραγούδια του Λαού:

Υποτροφίες και ξανά από την αρχή και μια βαλίτσα σημειώσεις.

Πότε πότε της στέλνει κάποια χρήματα η Γιαγιά.

Χορευτικές φιγούρες ντροπαλά στο μπάνιο, μικρές γκριμάτσες,

για ώρες με χυμό αγγουριού μπρος στον καθρέφτη.

Λέει: τουλάχιστον δεν θα λιμοκτονήσω.

Σαν την πιάνει το κλάμα, δείχνει δεκαεννιά.


Die Dreiunddreissigjährige
ένα ποίημα του Hans Magnus Entzensberger
απόδοση από τα Γερμανικά: Βασίλης Πολύζος

Πορτρέτο μιας τριαντατριάχρονης
μια ζωγραφιά του Βασίλη Πολύζου 2005