ΚΩΣΤΑΣ ΓΡΑΜΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ (live)
"Με πρόταση του Παντελή Πρεβελάκη είχε γίνει ένα είδος
διαγωνισμού στο εργαστήριο της χαρακτικής , - για αφίσες,
τις οποίες θα τοιχοκολλούσαν σ’ όλη την Ελλάδα, για τον
ιταλικό πόλεμο. Πολλοί σπουδασταί, τελειόφοιτοι κυρίως και
απόφοιτοι, έκαναν διάφορα σχέδια από τα οποία εξελέγησαν
ορισμένα , -τέσσερα, πέντε, έξι, δεν θυμάμαι πόσα ήταν- τα
οποία πραγματοποιηθήκανε, γινήκανε αφίσες και κολληθήκανε
σ’ όλη την Ελλάδα.
για να εκτελεσθούν και να τυπωθούν τρία έργα δικά μου, ένα
έργο του Τάσσου και ένα έργο της Κατράκη.
Δικά μου έργα ήτανε οι ηρωίδες του 1940,
μολών λαβέ, -έλα να τα πάρεις, που έχει έναν στρατιώτη με
εφόπλου λόγχη και εμπρός της Ελλάδος παιδιά, δηλαδή το
ίτε παίδες Ελλήνων που παρουσιάζει έναν στρατιώτη, ο οποίος
δίνει το σήμα της επιθέσεως εναντίον του εχθρού".
Από ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ του Οδυσσέα Ελύτη
Μελοποίηση: Μίκης Θεοδωράκης
Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ (απόσπασμα)
Απαγγελία: Μάνος Κατράκης
"Ξημερώνοντας τ΄Αγιαννιού, με την αύριο των Φώτων,
λάβαμε τη διαταγή να κινήσουμε πάλι μπροστά,
για τα μέρη όπου δεν έχει καθημερινές και σκόλες.
Έπρεπε, λέει, να πιάσουμε τις γραμμές που κρατούσανε
ως τότε οι Αρτινοί, από Χειμάρρα ως Τεπελένι.
Λόγω που εκείνοι πολεμούσανε απ’ την πρώτη μέρα, συνέχεια,
κι είχαν μείνει σχεδόν οι μισοί και δεν αντέχανε άλλο...
Νύχτα πάνω στη νύχτα βαδίζαμε ασταμάτητα,
ένας πίσω απ’ τον άλλο, ίδια τυφλοί.
Με κόπο ξεκολλώντας το πόδι από τη λάσπη,
όπου, φορές, εκαταβούλιαζε ίσαμε το γόνατο.
Επειδή το πιο συχνά ψιχάλιζε στους δρόμους έξω,
καθώς μες στην ψυχή μας. Και τις λίγες φορές
όπου κάναμε στάση να ξεκουραστούμε,
μήτε που αλλάζαμε κουβέντα...
Τέλος, κάποτε ακουγότανε στα σκοτεινά η σφυρίχτρα,
σημάδι ότι κινούσαμε,
και πάλι σαν τα ζα τραβούσαμε
μπροστά να κερδίσουμε δρόμο, πριχού ξημερώσει
και μας βάλουνε στόχο τ' αερόπλανα."
ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΑΡΣΑΚΙΔΗΣ (live)
Μια από τις πρώτες αναμνήσεις, τις συγκλονιστικές αναμνήσεις,
οπωσδήποτε είναι ο βομβαρδισμός της Θεσσαλονίκης, που
έγινε από ένα σμήνος ιταλικά αεροπλάνα -καμιά σαρανταριά
θα πρέπει να ήταν- τα οποία ήταν με ελληνικά χρώματα από
ό,τι θυμάμαι. Τα χαιρετίσαμε σαν ελληνικά αεροπλάνα και στη
συνέχεια είδαμε την πόλη της Θεσσαλονίκης, το κέντρο της πόλης,
να σκεπάζεται με καπνούς. Μετά έφτασε ο ήχος των εκρήξεων.
Αυτή ήταν η πρώτη γεύση του πολέμου.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Σημείωση
Εικόνες (από επάνω προς τα κάτω):
1 (και 7). Λυκούργος Κογιεβίνας, Νικηφόρος Ελληνικός Στρατός,
χαλκογραφία, συλλογή Πολεμικού Μουσείου.
2. Σελίδα από τη Ραδιοτηλεόραση, τ. 875, 22-28.11.1986
3. Τάσσος, Λιθογραφία απ' το εργαστήρι χαρακτικής
του Γ. Κεφαλληνού στην Α.Σ.Κ.Τ., το 1940.
Συλλογή Μουσείου Μπενάκη
4. Βάσω Κατράκη, Λιθογραφία απ' το εργαστήρι χαρακτικής
του Γ. Κεφαλληνού στην Α.Σ.Κ.Τ το 1940.
Συλλογή Μουσείου Μπενάκη
5. Κώστας Γραμματόπουλος, Λιθογραφία απ' το εργαστήρι
χαρακτικής του Γ. Κεφαλληνου στην Α.Σ.Κ.Τ. το 1940.
Ιδιωτική συλλογή
6. Κώστας Γραμματόπουλος, Λιθογραφία απ' το εργαστήρι
χαρακτικής του Γ. Κεφαλληνού στην Α.Σ.Κ.Τ το 1940.
8. Ουμβέρτος Αργυρός, Εμπρός για τα σύνορα, λάδι,
συλλογή Πολεμικού Μουσείου
9. Αλέξανδρος Αλεξανδράκης, Ωριαία στάσις, ακουαρέλα,
ιδιωτική συλλογή
10. Αλέξανδρος Αλεξανδράκης, Ξαφνικά μεσ' στη νύχτα,
λάδι, ιδιωτική συλλογή
Οι εικόνες αυτές μαζί με πλήθος άλλες είναι μέρος
του εικαστικού υλικού που χρησιμοποίησα στα πλάνα
της ταινίας Θέλει Αρετήν και Τόλμην η Ελευθερία.
Πηγή: Το Λεύκωμα Εικαστικές Μαρτυρίες των Ασαντούρ
Μπαχαριάν και Πέτρου Ανταίου που εκδόθηκε από το
Υπουργείο Πολιτισμού το 1986.
Βασίλης Πολύζος, Δεκέμβρης 2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου