Γιώργος Σεφέρης
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
ΓΙΑ ΜΙΑ «ΕΒΔΟΜΑΔΑ»
ΤΡΙΤΗ
I went down to St James Infirmary
(*) (**)
(BLUES)
Χάθηκα μέσα στην πολιτεία.
Τα περιβόλια τα σκεπάζει το νοσοκομείο του Δον
Χουάν Ταβέρα.
Δρόμοι τυλίγοντας διαφημίσεις.
Κάθε άνθρωπος περπατά χωρίς να ξέρει
αν άρχισε ή αν τέλειωσε
αν πηγαίνει στη μητέρα του στην κόρη του ή στην
ερωμένη του
αν θα δικάσει ή αν θα δικαστεί
αν θ’ αποδράσει, αν έχει διαφύγει˙
δεν ξέρει.
Κάθε γωνιά κι ένα κατάστημα γραμμοφώνων
κάθε κατάστημα κι εκατό γραμμόφωνα
κάθε κατάστημα κι εκατό δίσκοι
και σε κάθε δίσκο
ένας ζωντανός παίζει μ’ έναν πεθαμένο.
Πάρε τη χαλύβδινη βελόνα και ξεχώρισέ τους
αν μπορείς.
Μα ποιος ποιητής˙ θυμάσαι ποιος ποιητής
δοκίμασε τη χλύβδινη βελόνα
στις ραφές τ’ ανθρώπινου κρανίου;
Θυμάσαι το τραγούδι του το βράδυ εκείνο;
Θυμάσαι που μας ζήτησε νιαν ασπιρίνη
τα μάτια του έπαιζαν μέσα σε μαύρους κρίκους
ήταν χλωμός και δυο βαθιές ρυτίδες
τυλίγανε το μέτωπό του. Μήπως όμως
ήσουν εσύ; Μήπως εγώ; Ή μήπως ήταν
η αμίλητη Αντιγόνη με τους ώμους
τους λυγισμένους πάνω από το στήθος;
Την κράτησα κοντά μου δέκα νύχτες
έκλαιγε κάθε αυγή για το παιδί της.
Θυμάμαι γύρευα ένα φαρμακείο.
Όλα κλειστά. Για ποιον ήταν δεν ξέρω.
Χάθηκα μέσα στην πολιτεία
κανείς δε θα μετακινήσει το νοσοκομείο
γεμάτο ανάπηρα παιδιά που γνέφουν
σ’ εμένα ή σ’ άλλους που μ’ ακολουθάνε.
Οσμές φαρμάκων μέσα στον αγέρα
βαραίνουν ερωτεύονται και σμίγουν
αχνούς από αυτοκίνητα που φεύγουν
στην εξοχή μ’ ολόξανθα ζευγάρια
προραφαηλιτικά λιγάκι εξατμισμένα.
Την άνοιξη του ’23 στο λουτρό της
πέθανε η Λίβια Ρίμινι τ’ αστέρι˙
τη βρήκανε μέσα στ’ αρώματα νεκρή
και το νερό δεν είχε ακόμη κρυώσει.
Ωστόσο χτες στον κινηματογράφο
με κοίταζε με τ’ άχρηστά της μάτια.
Γιώργος Σεφέρης
ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΩΝ:
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΙΑ «ΕΒΔΟΜΑΔΑ»
(*) Το σχετικό
σχόλιο του Γ. Π. Σαββίδη στη 18η
έκδοση
των Ποιημάτων του Γιώργου Σεφέρη (ΙΚΑΡΟΣ, 1994):
«Πήγα κάτω στο νοσοκομείο του Σαίην (sic) Τζαίημς» ̇ο
πρώτος στίχος του λαϊκού αμερικάνικου τραγουδιού
«St. James Infirmary Blues».
(**) Σημείωση
Συμφωνώ με το σχόλιο του Σαββίδη, σημειώνοντας απλώς
α) ότι το τραγούδι έχει παλιότερες, αγγλικές ρίζες (16ος αι.),
β) ότι ο στίχος I went down to St James Infirmary δεν είναι
ο πρώτος στο ποίημα (δες το ολόκληρο παρακάτω), γ) ότι ο
Σεφέρης γράφει St James (κατά την εγγλέζικη γραφή, δηλαδή
χωρίς τελεία στο St) ενώ ο Σαββίδης τού
προσθέτει με δική του
πρωτοβουλία(!) και την τελεία (κατα την αμερικάνικη γραφή)
δ) ότι το «πήγα κάτω» δεν είναι και η
καλύτερη απόδοση
του «I went down» και ε)ότι μάλλον θα πρέπει να φταίει
ο τυπογράφος γι’ αυτό το «Σαίην», ως απόδοση της προφοράς
του «St».
Πρέπει να σημειώσω ότι όπως πολλές φορές συμβαίνει με τα
παραδοσιακά στιχουργήματα, το St James Infirmary το
συναντάμε με διάφορες μικροπαραλλαγές.
Παραθέτω πιο κάτω τους βασικούς στίχους που τραγουδήθηκαν
με συγκλονιστικό τρόπο από τον μεγάλο Louis Armstrong
(τον Satchmo!) με την ελεγειακή συνοδεία της τρομπέτας του,
σε παραλλαγή (νομίζω) του μοτίβου του summertime.
(Την εκτέλεση μπορεί να την αναζητήσει κανείς στο youtube).
Και παραθέτω επίσης το συνολικό ποίημα, σε μια από τις
πιο γνωστές γραφές του.
Βασίλης
Πολύζος, 15.7.2012
Louis
Armstrong
I went down to St.James Infirmary
Saw my baby
there
She was
stretched down on a long white table
So cold, so
sweet, so fair
Let her go, let
her go, God bless her
Wherever she may
be
She can look
this wide world over
But she'll never
find a sweet man like me
When I die bury
me in straight lace shoes
I want a
box-back coat and a Stetson hat
Put a twenty-
dollar gold piece on my watch chain
So the boys ’ll
know that I died standin' pat
Ολόκληρο το ποίημα
It was down in
Old Joe's barroom,
On the corner by
the square,
The usual crowd
was assembled
And big Joe
McKinney was there.
He was standing
at my shoulder.
His eyes were
bloodshot red;
He turned to the
crowd around him,
These are the
very words he said:
"I went
down to St. James Infirmary
I saw my baby
there,
She's laid out
on a cold white table,
So so cold, so
white, so fair."
Chorus
"Let her
go, let her go, God bless her;
Wherever she may
be
She may search
this wide world over
She'll never
find a sweet man like me."
Oh, when I die,
bury me
In my high top
Stetson hat;
Put a
twenty-dollar gold piece on my watch chain
God'll know I
died standin' pat.
I want six crap
shooters for pall bearers.
Chorus girl to
sing me a song.
Put a jazz band
on my hearse wagon.
Raise Hell as I
roll along.
Roll out your
rubber tired carriage,
Roll out your
old time hat.
Twelve men going
to the graveyard
And eleven
coming back.
Now that I've
told my story,
I'll take
another shot of booze.
And if anyone
should happen to ask you,
I've got those
gamblers' blues.
